Nitơ oxit ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe người lao động?

Nitrogen oxides (NOx) là “sát thủ thầm lặng” trong môi trường nhà máy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người lao động. Chúng gây ra bệnh hô hấp, tim mạch và nhiều hệ lụy nguy hiểm khác. Làm sao để nhận biết và giảm thiểu rủi ro? Cùng khám phá ngay để bảo vệ sức khỏe khi làm việc!

1. Nitrogen oxides là gì?

Nitrogen oxides (NOx) là một nhóm hợp chất khí chứa nitơ và oxy, bao gồm chủ yếu hai loại chính: nitrogen monoxide (NO) và nitrogen dioxide (NO₂). Đây là những khí không màu hoặc có màu nâu đỏ, thường sinh ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch trong các nhà máy công nghiệp, phương tiện giao thông và các hoạt động sản xuất sử dụng nhiệt độ cao.

Trong điều kiện bình thường, NO không bền và dễ dàng bị oxy hóa thành NO₂ khi tiếp xúc với oxy trong không khí. NO₂ là một khí độc hại, có mùi hăng, gây kích ứng mạnh đến hệ hô hấp và là thành phần chính góp phần tạo ra ô nhiễm không khí, bao gồm sương mù quang hóa và mưa axit.

NOx không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường mà còn tác động nghiêm trọng đến sức khỏe con người, đặc biệt là người lao động trong các nhà máy sản xuất sử dụng hóa chất này. Vì vậy, việc hiểu rõ về NOx là gì và cách kiểm soát chúng trong môi trường làm việc là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu rủi ro nghề nghiệp.

Xem thêm dịch vụ huấn luyện an toàn hóa chất theo nghị định 113/2017/NĐ-CP

ĐĂNG KÝ HUẤN LUYỆN AN TOÀN LAO ĐỘNG HÓA CHẤT THEO NĐ 113

2. Nitrogen oxides có nguồn phát sinh từ đâu trong quá trình sản xuất?

Trong quá trình sản xuất công nghiệp, NOx thường phát sinh từ các hoạt động đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như than, dầu và khí tự nhiên. Khi nhiệt độ trong lò đốt hoặc các thiết bị gia nhiệt tăng cao, nitơ trong không khí phản ứng với oxy tạo thành các hợp chất nitrogen oxides. Các nhà máy điện, lò hơi công nghiệp và hệ thống sưởi sử dụng nhiên liệu hóa thạch là những nguồn thải NOx phổ biến.

Ngoài ra, trong ngành sản xuất hóa chất, quá trình oxy hóa amoniac để tạo axit nitric cũng tạo ra một lượng lớn NOx. Đây là công đoạn quan trọng trong sản xuất phân bón, thuốc nổ và nhiều sản phẩm hóa học khác. Bên cạnh đó, các phản ứng hóa học trong sản xuất sơn, keo dán và nhựa có thể sinh ra khí NOx dưới dạng sản phẩm phụ.

Một nguồn phát sinh khác đến từ quá trình hàn cắt kim loại bằng oxy – acetylene hoặc plasma. Khi ngọn lửa có nhiệt độ cao tiếp xúc với không khí, nitơ và oxy kết hợp tạo thành NOx. Trong các nhà máy luyện kim và gia công kim loại, hoạt động này thường diễn ra với tần suất cao, làm tăng nồng độ NOx trong môi trường làm việc.

Hệ thống động cơ đốt trong của máy móc công nghiệp cũng đóng góp đáng kể vào lượng NOx thải ra. Các phương tiện vận chuyển nội bộ như xe nâng, máy kéo hoặc máy phát điện chạy bằng dầu diesel thường tạo ra khí thải chứa NOx, đặc biệt trong không gian kín như nhà xưởng hoặc kho bãi.

3. Những ngành nghề có sử dụng Nitrogen oxides trong sản xuất

Ngành công nghiệp hóa chất là một trong những lĩnh vực sử dụng NOx phổ biến nhất, đặc biệt trong quá trình sản xuất axit nitric. Hóa chất này là nguyên liệu quan trọng để sản xuất phân bón, thuốc nổ và nhiều hợp chất hữu cơ khác. Trong quá trình oxy hóa amoniac, một lượng lớn NOx được tạo ra, đòi hỏi hệ thống xử lý khí thải nghiêm ngặt để hạn chế tác động đến môi trường và sức khỏe người lao động.

Lĩnh vực luyện kim và gia công kim loại cũng có sự hiện diện đáng kể của NOx. Trong quá trình hàn, cắt bằng oxy – acetylene hoặc plasma, phản ứng ở nhiệt độ cao giữa oxy và nitơ trong không khí tạo ra khí NOx. Các nhà máy sản xuất thép, nhôm và các kim loại khác thường xuyên sử dụng các phương pháp này, làm tăng nguy cơ tiếp xúc với khí độc hại trong môi trường làm việc.

Ngành công nghiệp sản xuất sơn, keo dán và nhựa tổng hợp cũng liên quan đến việc sử dụng NOx. Một số phản ứng hóa học trong quá trình chế tạo các sản phẩm này có thể tạo ra khí NOx dưới dạng phụ phẩm. Đặc biệt, trong các cơ sở sản xuất sơn công nghiệp, lượng khí thải này có thể tích tụ trong không gian kín, gây ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà xưởng.

Các nhà máy nhiệt điện và công nghiệp sản xuất xi măng là những ngành có mức phát thải NOx cao do quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch ở nhiệt độ cao. Than, dầu và khí tự nhiên được sử dụng làm nguồn năng lượng chính, tạo ra lượng lớn NOx từ phản ứng giữa nitơ và oxy trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt. Điều này đặc biệt phổ biến trong các lò nung clinker của ngành xi măng và các lò hơi công nghiệp quy mô lớn.

4. Nitrogen oxides ảnh hưởng như thế nào đến người lao động

Khí NOx khi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp có thể gây kích ứng nghiêm trọng đến phổi và đường thở. Khi tiếp xúc ở nồng độ thấp trong thời gian dài, người lao động có thể gặp phải các triệu chứng như ho, khó thở, đau rát cổ họng và tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm phế quản mãn tính. Đặc biệt, NO₂ có khả năng xâm nhập sâu vào phế nang, làm suy giảm chức năng phổi và khiến hệ hô hấp trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân gây bệnh khác.

Tác động của NOx không chỉ giới hạn ở hệ hô hấp mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tim mạch. Khi tiếp xúc với nồng độ cao, khí này có thể gây viêm nhiễm, làm giảm lượng oxy trong máu và tăng nguy cơ mắc các bệnh như cao huyết áp, rối loạn nhịp tim và bệnh mạch vành. Người lao động làm việc trong môi trường có nồng độ NOx cao thường xuyên có thể gặp tình trạng mệt mỏi, chóng mặt và suy giảm sức bền do thiếu oxy cung cấp cho cơ thể.

Mắt và da cũng có thể bị tổn thương khi tiếp xúc với NOx, đặc biệt là NO₂, do tính chất ăn mòn và kích ứng của nó. Người lao động có thể cảm thấy cay mắt, chảy nước mắt, đỏ và ngứa da khi làm việc trong môi trường chứa nhiều khí này. Nếu tiếp xúc trực tiếp với nồng độ cao trong thời gian dài, nguy cơ viêm da và tổn thương giác mạc có thể gia tăng.

Ngoài ảnh hưởng cấp tính, việc tiếp xúc với NOx trong thời gian dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, bao gồm nguy cơ phát triển bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và làm trầm trọng thêm các bệnh nền sẵn có như hen suyễn. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc hít phải NOx ở nồng độ cao trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ và các biến chứng tim mạch nguy hiểm khác.

5. Nồng độ Nitrogen oxides an toàn cho phép khi tiếp xúc với con người

Giới hạn nồng độ NOx an toàn trong môi trường làm việc được quy định bởi nhiều tổ chức quốc tế nhằm bảo vệ sức khỏe người lao động. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), giới hạn tiếp xúc trung bình trong một giờ đối với NO₂ là 100 ppb (phần tỷ). Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị nồng độ trung bình hàng năm không nên vượt quá 40 µg/m³ để giảm nguy cơ mắc bệnh hô hấp và tim mạch.

Cục Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Hoa Kỳ (OSHA) đặt ra giới hạn phơi nhiễm nghề nghiệp cho NO ở mức 25 ppm (phần triệu) trong thời gian làm việc 8 giờ. Đối với NO₂, giới hạn này thấp hơn, chỉ ở mức 5 ppm do độc tính cao hơn. Viện Quốc gia về An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp Hoa Kỳ (NIOSH) cũng đưa ra khuyến nghị giới hạn tiếp xúc ngắn hạn với NO₂ không nên vượt quá 1 ppm để tránh các tác động tức thời như kích ứng phổi và suy giảm chức năng hô hấp.

Tại Việt Nam, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung quanh (QCVN 05:2013/BTNMT) quy định giới hạn nồng độ NO₂ trong không khí là 200 µg/m³ trong một giờ và 40 µg/m³ trung bình năm. Trong môi trường lao động, các tiêu chuẩn tiếp xúc với khí độc thường dựa trên hướng dẫn của tổ chức quốc tế, yêu cầu doanh nghiệp thực hiện các biện pháp giám sát và kiểm soát nồng độ NOx để đảm bảo an toàn cho người lao động.

Ở mức độ cơ bản, nếu làm việc trong môi trường công nghiệp, việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và hạn chế tiếp xúc với Nitơ oxit là quan trọng. Các tổ chức như Occupational Safety and Health Administration (OSHA) ở Hoa Kỳ cung cấp các hướng dẫn và nguyên tắc an toàn để bảo vệ người lao động khỏi tác động tiêu cực của các chất hóa học.

6. Biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng của Nitrogen oxides đến sức khỏe người lao động

Kiểm soát nguồn phát thải là biện pháp quan trọng để giảm thiểu tác động của NOx đến sức khỏe người lao động. Trong các nhà máy sử dụng lò đốt hoặc động cơ đốt trong, việc tối ưu hóa quy trình đốt cháy nhằm giảm nhiệt độ cháy có thể hạn chế sự hình thành NOx. Sử dụng nhiên liệu sạch hơn, chẳng hạn như khí tự nhiên thay vì than hoặc dầu diesel, cũng giúp giảm lượng khí thải độc hại.

Hệ thống thông gió và xử lý khí thải đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng không khí trong nhà xưởng. Lắp đặt các thiết bị lọc khí như bộ hấp thụ NOx bằng than hoạt tính hoặc hệ thống khử NOx bằng amoniac (SCR – Selective Catalytic Reduction) giúp giảm nồng độ khí độc trước khi thải ra môi trường. Đồng thời, đảm bảo thông gió tốt giúp pha loãng nồng độ NOx trong không khí, giảm nguy cơ tiếp xúc trực tiếp cho người lao động.

Trang bị bảo hộ cá nhân là một biện pháp cần thiết trong các môi trường có nguy cơ cao. Người lao động nên sử dụng khẩu trang chuyên dụng có khả năng lọc khí độc, kính bảo hộ để tránh kích ứng mắt và quần áo bảo hộ để giảm nguy cơ tiếp xúc với NOx. Ngoài ra, việc trang bị các thiết bị đo khí cầm tay giúp phát hiện nhanh chóng sự gia tăng bất thường của NOx, từ đó đưa ra biện pháp ứng phó kịp thời.

Đào tạo và nâng cao nhận thức cho người lao động về tác hại của NOx và cách phòng tránh là yếu tố then chốt để giảm thiểu rủi ro. Các chương trình huấn luyện định kỳ giúp công nhân nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm khi tiếp xúc với khí độc và hiểu rõ quy trình ứng phó trong trường hợp khẩn cấp. Việc xây dựng quy trình làm việc an toàn, bao gồm kiểm tra định kỳ hệ thống xử lý khí thải và thiết bị bảo hộ, góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài cho người lao động.

Huấn luyện an toàn lao động: Người lao động cần được đào tạo và giáo dục về nguy cơ và biện pháp an toàn khi làm việc với loại hóa chất này. Đào tạo này cần được cung cấp định kỳ và thường xuyên để đảm bảo sự hiểu biết và tuân thủ đúng các quy tắc an toàn.

Định kỳ tổ chức quan trắc môi trường lao động trong nhà máy xí nghiệp, thu thập và phân tích các yếu tố có hại cho người lao động, từ đó điều chỉnh giảm mức nguy hại để phòng tránh bệnh nghề nghiệp cho họ.

7. Trung tâm quan trắc môi trường lao động toàn quốc

Trung tâm quan trắc môi trường lao động của Nam Việt là một đơn vị chuyên nghiệp về giám sát và đo lường chất lượng môi trường lao động khắp mọi tỉnh thành tại Việt Nam. Với đội ngũ chuyên viên quan trắc giàu kinh nghiệm, trung tâm sử dụng các thiết bị đo lường hiện đại, đảm bảo độ chính xác và đáng tin cậy.

ĐĂNG KÝ DỊCH VỤ QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG LAO ĐỘNG

Ngoài việc cung cấp dịch vụ quan trắc, trung tâm còn hỗ trợ khách hàng trong việc lập kế hoạch, xử lý, và theo dõi các vấn đề về môi trường lao động. Với phương châm “khách hàng là trung tâm”, trung tâm quan tâm đến sự hài lòng của khách hàng, đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng và cam kết đưa ra những giải pháp tốt nhất cho doanh nghiệp.

Với sự đầu tư về kỹ thuật, công nghệ và nhân lực, trung tâm quan trắc của Nam Việt đã và đang trở thành một trong những đơn vị uy tín trong lĩnh vực quan trắc môi trường lao động tại TP. Hồ Chí Minh với các mục tiêu sau:

• Chúng tôi luôn xem trọng danh tiếng thương hiệu và chất lượng các sản phẩm dịch vụ của mình.
• Chúng tôi cung cấp cho khách hàng những điều tốt nhất có thể và phù hợp nhất có thể.
• Cùng với đội ngũ Thạc sĩ, Kỹ sư giàu kinh nghiệm và chuyên môn với mong muốn bảo vệ môi trường và làm lợi ích cho doanh nghiệp.

• Đến với đội ngũ Quan trắc Môi trường Nam Việt, Quý công ty sẽ nhận được sự phục vụ chuyên nghiệp với các chuyên gia trong lĩnh vực quan trắc. Đồng thời có được những ưu đãi tốt nhất về chi phí.

8. Báo giá quan trắc môi trường lao động

Để giúp cho các doanh nghiệp có thể thực hiện quan trắc môi trường lao động một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, Nam Việt chúng tôi cung cấp đến quý khách hàng bảng báo giá dịch vụ quan trắc môi trường lao động chất lượng và chi phí hợp lý.

• Bảng báo giá quan trắc của chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết về giá cả của các dịch vụ quan trắc mà chúng tôi đang cung cấp. Bao gồm cả các chi phí liên quan đến việc di chuyển, đo đạc, phân tích và báo cáo kết quả. Quý khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm về tính chính xác và độ tin cậy của các báo cáo kết quả quan trắc mà chúng tôi cung cấp.
• Chúng tôi cam kết luôn đưa ra giá cả cạnh tranh và hợp lý nhất trên thị trường, đồng thời chúng tôi cũng luôn sẵn sàng tư vấn giải đáp mọi thắc mắc về dịch vụ quan trắc một cách nhanh chóng và chuyên nghiệp nhất.
• Với bảng báo giá quan trắc của Nam Việt, quý khách hàng có thể dễ dàng lựa chọn các gói dịch vụ phù hợp với nhu cầu của mình. Chúng tôi cam kết sẽ mang đến cho quý khách hàng sự hài lòng cao nhất với chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp.