Selenious acid (H2SeO3) là một hóa chất có tác động nguy hiểm đến sức khỏe người lao động trong các nhà máy sản xuất. Bài viết này sẽ làm rõ những ảnh hưởng của nó, từ việc gây tổn thương hệ hô hấp, da đến các vấn đề nghiêm trọng về lâu dài, đồng thời đề xuất biện pháp bảo vệ hiệu quả.
1. Selenious acid là gì?
Axit selenơ, với công thức hóa học H₂SeO₃, là một axit vô cơ quan trọng của nguyên tố selen. Hợp chất này tồn tại dưới dạng tinh thể rắn màu trắng, có tính hút ẩm mạnh và dễ dàng hòa tan trong nước. Khi hòa tan trong nước, axit selenơ phân ly một phần thành ion H⁺ và ion HSeO₃⁻, thể hiện tính axit yếu với pKₐ1 khoảng 2,46 và pKₐ2 khoảng 7,3.
Axit selenơ có thể được tổng hợp bằng cách hòa tan selenium dioxide (SeO₂) trong nước. Quá trình này tạo ra axit selenơ dưới dạng tinh thể rắn màu trắng, có tính hút ẩm mạnh và dễ dàng hòa tan trong nước.
Với tính chất hóa học đặc biệt, axit selenơ được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Trong công nghiệp, nó được sử dụng để thay đổi màu sắc của kim loại, đặc biệt là trong quá trình “blueing” lạnh của thép, giúp tạo ra lớp phủ bảo vệ và tăng tính thẩm mỹ cho sản phẩm.
Tuy nhiên, axit selenơ cũng có tính độc hại cao. Việc tiếp xúc trực tiếp với axit selenơ có thể gây kích ứng da và mắt, và nếu hít phải hơi của nó, có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ hô hấp. Do đó, việc sử dụng và xử lý axit selenơ cần tuân thủ các biện pháp an toàn nghiêm ngặt để bảo vệ sức khỏe con người.
STT | Tên hóa chất theo tiếng Việt | Tên hóa chất theo tiếng Anh | Mã số HS | Mã số CAS | Công thức hóa học |
1. | Axit selenious | Selenious acid | 28111990 | 7783-00-8 | H2SeO3 |
Xem thêm dịch vụ huấn luyện an toàn hóa chất theo nghị định 113/2017/NĐ-CP
ĐĂNG KÝ HUẤN LUYỆN AN TOÀN LAO ĐỘNG HÓA CHẤT THEO NĐ 113
2. Selenious acid có nguồn phát sinh từ đâu trong quá trình sản xuất?
Trong quá trình sản xuất công nghiệp, hợp chất này chủ yếu phát sinh từ các quá trình sử dụng hoặc xử lý nguyên liệu chứa selenium, như selenium dioxide (SeO₂). Khi các phản ứng hóa học diễn ra trong các nhà máy sản xuất kim loại, thủy tinh, hay trong các quá trình chế biến hóa chất, selenium dioxide có thể phản ứng với nước, tạo thành selenious acid.
Bên cạnh đó, selenious acid cũng có thể xuất hiện trong các quá trình sản xuất phân bón hoặc trong các ngành công nghiệp hóa dầu, nơi selenium thường được sử dụng như một chất xúc tác. Các phản ứng này tạo ra khí thải hoặc dung dịch chứa hợp chất selenious, có thể gây ô nhiễm môi trường nếu không được kiểm soát đúng mức.
Ngoài ra, selenious acid cũng có thể được tạo ra từ việc xử lý các chất thải công nghiệp chứa selenium. Khi các chất thải này tiếp xúc với nước hoặc môi trường ẩm ướt, phản ứng hóa học có thể xảy ra, giải phóng selenious acid vào không khí hoặc môi trường.
3. Những ngành nghề có sử dụng Selenious acid trong sản xuất
Trong sản xuất công nghiệp, hợp chất này được sử dụng chủ yếu trong các ngành công nghiệp chế biến kim loại, thủy tinh và sản xuất phân bón. Trong ngành công nghiệp kim loại, selenious acid đóng vai trò trong việc chế tạo các hợp kim đặc biệt hoặc sử dụng như chất xúc tác trong quá trình xử lý kim loại. Nó được sử dụng để làm màu hoặc thay đổi tính chất của kim loại trong một số ứng dụng đặc biệt.
Ngành công nghiệp thủy tinh cũng là một trong những lĩnh vực sử dụng selenious acid trong sản xuất. Hợp chất này được dùng trong quá trình sản xuất thủy tinh đặc biệt, giúp điều chỉnh màu sắc và độ trong suốt của sản phẩm. Ngoài ra, selenious acid còn được ứng dụng trong sản xuất thủy tinh chống tia cực tím, nơi selenium được sử dụng để tăng cường khả năng lọc ánh sáng.
Trong ngành công nghiệp phân bón, selenious acid cũng được sử dụng để sản xuất các loại phân bón chứa selenium. Selenium là một nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự phát triển của cây trồng, và các hợp chất của selenium, bao gồm selenious acid, thường được thêm vào phân bón để cải thiện năng suất và chất lượng cây trồng.
Bên cạnh đó, trong một số lĩnh vực như hóa chất và dược phẩm, selenious acid cũng được dùng làm nguyên liệu để tổng hợp các hợp chất hữu cơ chứa selenium, được sử dụng trong các nghiên cứu khoa học hoặc trong sản xuất các loại thuốc, mặc dù đây là các ứng dụng ít phổ biến hơn.
4. Selenious acid ảnh hưởng như thế nào đến người lao động
Khi tiếp xúc với hợp chất này, người lao động trong các ngành công nghiệp sử dụng selenium có thể gặp phải những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe. Hơi selenious acid dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, da hoặc qua mắt, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Một trong những tác động phổ biến nhất là kích ứng đường hô hấp. Người lao động có thể bị ho, khó thở, đau ngực hoặc thậm chí viêm phổi nếu hít phải hơi selenious acid trong môi trường làm việc. Việc tiếp xúc kéo dài có thể dẫn đến các bệnh lý mãn tính về phổi, gây giảm khả năng hô hấp và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra, selenious acid còn có thể gây kích ứng mạnh đến da và mắt. Khi tiếp xúc trực tiếp, da có thể bị bỏng, viêm hoặc đỏ rát. Mắt cũng có thể bị tổn thương, gây đau mắt, mờ mắt, và trong những trường hợp nặng có thể dẫn đến mất thị lực. Sự tổn thương này có thể nghiêm trọng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Đặc biệt, khi tiếp xúc lâu dài với hợp chất này, selenium có thể tích tụ trong cơ thể và gây ra nhiễm độc. Điều này có thể ảnh hưởng đến các cơ quan quan trọng như gan, thận và hệ thần kinh. Các triệu chứng nhiễm độc selenium có thể bao gồm buồn nôn, mệt mỏi, đau đầu, rối loạn tiêu hóa và thậm chí ảnh hưởng đến hệ tim mạch.
5. Nồng độ Selenious acid an toàn cho phép khi tiếp xúc với con người
Trong môi trường lao động, việc xác định nồng độ an toàn cho phép khi tiếp xúc với hợp chất này là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe người lao động. Tuy nhiên, thông tin cụ thể về giới hạn nồng độ an toàn của selenious acid trong không khí tại nơi làm việc không được đề cập trực tiếp trong các tài liệu hiện có. Điều này có thể do sự thiếu hụt dữ liệu nghiên cứu hoặc sự phức tạp trong việc xác định mức độ độc hại của hợp chất này đối với con người.
Mặc dù vậy, các tổ chức y tế và an toàn lao động quốc tế thường khuyến nghị áp dụng các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt khi làm việc với các hợp chất chứa selenium, bao gồm việc sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân, cải thiện thông gió trong khu vực làm việc và giám sát nồng độ chất trong không khí. Việc tuân thủ các hướng dẫn và quy định hiện hành về an toàn lao động là cần thiết để đảm bảo sức khỏe cho người lao động.
Ở mức độ cơ bản, nếu làm việc trong môi trường công nghiệp, việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và hạn chế tiếp xúc với Axit selenious là quan trọng. Các tổ chức như Occupational Safety and Health Administration (OSHA) ở Hoa Kỳ cung cấp các hướng dẫn và nguyên tắc an toàn để bảo vệ người lao động khỏi tác động tiêu cực của các chất hóa học.
6. Biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng của Selenious acid đến sức khỏe người lao động
Để giảm thiểu ảnh hưởng của hợp chất này đến sức khỏe người lao động, các biện pháp bảo vệ cần được áp dụng một cách nghiêm ngặt và toàn diện trong môi trường làm việc. Một trong những biện pháp quan trọng nhất là đảm bảo thông gió đầy đủ trong các khu vực làm việc có sử dụng selenious acid. Hệ thống thông gió cần phải được thiết kế để đảm bảo không khí trong phòng luôn sạch sẽ, giảm thiểu sự tích tụ của hơi và bụi selenium, giúp giảm thiểu nguy cơ hít phải hợp chất này.
Ngoài việc cải thiện thông gió, việc sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân cũng rất quan trọng. Người lao động cần phải đeo khẩu trang bảo vệ chuyên dụng, đặc biệt là những loại khẩu trang có khả năng lọc bụi và hơi độc. Găng tay bảo hộ, kính bảo vệ mắt và quần áo bảo hộ cũng phải được sử dụng để tránh tiếp xúc trực tiếp với selenious acid, đồng thời bảo vệ da và mắt khỏi bị kích ứng hoặc bỏng.
Việc giám sát liên tục nồng độ selenious acid trong không khí là một yếu tố không thể thiếu để đảm bảo an toàn. Các nhà máy và cơ sở sản xuất cần phải kiểm tra nồng độ của hợp chất này trong môi trường làm việc, thông qua các thiết bị đo đạc chuyên dụng. Nếu nồng độ vượt quá giới hạn cho phép, cần phải có các biện pháp giảm thiểu như tắt máy móc, tăng cường thông gió, hoặc sử dụng các phương tiện bảo vệ bổ sung.
Hơn nữa, người lao động cần được huấn luyện đầy đủ về những nguy cơ sức khỏe liên quan đến hợp chất này và các biện pháp phòng tránh. Các khóa đào tạo về an toàn lao động giúp người lao động nhận thức rõ ràng về các mối nguy hại và cách ứng phó khi gặp phải tình huống nguy hiểm. Cùng với đó, công tác chăm sóc sức khỏe định kỳ và kiểm tra y tế cũng cần được thực hiện để phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm độc selenium và có biện pháp xử lý kịp thời.
Huấn luyện an toàn lao động: Người lao động cần được đào tạo và giáo dục về nguy cơ và biện pháp an toàn khi làm việc với loại hóa chất này. Đào tạo này cần được cung cấp định kỳ và thường xuyên để đảm bảo sự hiểu biết và tuân thủ đúng các quy tắc an toàn.
Định kỳ tổ chức quan trắc môi trường lao động trong nhà máy xí nghiệp, thu thập và phân tích các yếu tố có hại cho người lao động, từ đó điều chỉnh giảm mức nguy hại để phòng tránh bệnh nghề nghiệp cho họ.
7. Trung tâm quan trắc môi trường lao động toàn quốc
Trung tâm quan trắc môi trường lao động của Nam Việt là một đơn vị chuyên nghiệp về giám sát và đo lường chất lượng môi trường lao động khắp mọi tỉnh thành tại Việt Nam. Với đội ngũ chuyên viên quan trắc giàu kinh nghiệm, trung tâm sử dụng các thiết bị đo lường hiện đại, đảm bảo độ chính xác và đáng tin cậy.
ĐĂNG KÝ DỊCH VỤ QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG LAO ĐỘNG
Ngoài việc cung cấp dịch vụ quan trắc, trung tâm còn hỗ trợ khách hàng trong việc lập kế hoạch, xử lý, và theo dõi các vấn đề về môi trường lao động. Với phương châm “khách hàng là trung tâm”, trung tâm quan tâm đến sự hài lòng của khách hàng, đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng và cam kết đưa ra những giải pháp tốt nhất cho doanh nghiệp.
Với sự đầu tư về kỹ thuật, công nghệ và nhân lực, trung tâm quan trắc của Nam Việt đã và đang trở thành một trong những đơn vị uy tín trong lĩnh vực quan trắc môi trường lao động tại TP. Hồ Chí Minh với các mục tiêu sau:
- Chúng tôi luôn xem trọng danh tiếng thương hiệu và chất lượng các sản phẩm dịch vụ của mình.
- Chúng tôi cung cấp cho khách hàng những điều tốt nhất có thể và phù hợp nhất có thể.
- Cùng với đội ngũ Thạc sĩ, Kỹ sư giàu kinh nghiệm và chuyên môn với mong muốn bảo vệ môi trường và làm lợi ích cho doanh nghiệp.

- Đến với đội ngũ Quan trắc Môi trường Nam Việt, Quý công ty sẽ nhận được sự phục vụ chuyên nghiệp với các chuyên gia trong lĩnh vực quan trắc. Đồng thời có được những ưu đãi tốt nhất về chi phí.
8. Báo giá quan trắc môi trường lao động
Để giúp cho các doanh nghiệp có thể thực hiện quan trắc môi trường lao động một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, Nam Việt chúng tôi cung cấp đến quý khách hàng bảng báo giá dịch vụ quan trắc môi trường lao động chất lượng và chi phí hợp lý.
- Bảng báo giá quan trắc của chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết về giá cả của các dịch vụ quan trắc mà chúng tôi đang cung cấp. Bao gồm cả các chi phí liên quan đến việc di chuyển, đo đạc, phân tích và báo cáo kết quả. Quý khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm về tính chính xác và độ tin cậy của các báo cáo kết quả quan trắc mà chúng tôi cung cấp.
- Chúng tôi cam kết luôn đưa ra giá cả cạnh tranh và hợp lý nhất trên thị trường, đồng thời chúng tôi cũng luôn sẵn sàng tư vấn giải đáp mọi thắc mắc về dịch vụ quan trắc một cách nhanh chóng và chuyên nghiệp nhất.
- Với bảng báo giá quan trắc của Nam Việt, quý khách hàng có thể dễ dàng lựa chọn các gói dịch vụ phù hợp với nhu cầu của mình. Chúng tôi cam kết sẽ mang đến cho quý khách hàng sự hài lòng cao nhất với chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp.