Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) (C4H4) là hóa chất quan trọng trong công nghiệp nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe người lao động. Khi tiếp xúc trong môi trường nhà máy, nó có thể gây kích ứng, ngộ độc và ảnh hưởng lâu dài. Vậy tác hại cụ thể là gì và làm sao để bảo vệ bản thân? Cùng tìm hiểu ngay!
1. Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) là gì?
Vinyl acetylene, hay còn gọi là 1-buten-3-yne, là một hợp chất hữu cơ có công thức hóa học C₄H₄. Đây là một hydrocarbon không bão hòa, trong phân tử chứa cả liên kết đôi và liên kết ba, thuộc nhóm enyne đơn giản nhất. Ở điều kiện thường, vinyl acetylene tồn tại dưới dạng khí không màu, có mùi nhẹ đặc trưng và rất dễ cháy. Hợp chất này từng được sử dụng trong ngành công nghiệp polyme.
STT | Tên hóa chất theo tiếng Việt | Tên hóa chất theo tiếng Anh | Mã số HS | Mã số CAS | Công thức hóa học |
1. | Vinyl axetylen | Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) | 29012990 | 689-97-4 | C4H4 |
Xem thêm dịch vụ huấn luyện an toàn hóa chất theo nghị định 113/2017/NĐ-CP
ĐĂNG KÝ HUẤN LUYỆN AN TOÀN LAO ĐỘNG HÓA CHẤT THEO NĐ 113
2. Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) có nguồn phát sinh từ đâu trong quá trình sản xuất?
Hợp chất này thường xuất hiện trong quá trình sản xuất các hóa chất và polyme có chứa cấu trúc không bão hòa. Một trong những nguồn phát sinh chính của vinyl acetylene là trong các nhà máy sản xuất ethylene hoặc propylen, khi các phản ứng cracking (nứt mạch) xảy ra ở nhiệt độ cao. Khi các hydrocarbon nặng bị nứt để tạo ra các sản phẩm nhẹ hơn như ethylene, propylen, và butadiene, vinyl acetylene có thể được hình thành như một sản phẩm phụ. Ngoài ra, quá trình sản xuất các polyme như polystyrene hay polyethylene cũng có thể tạo ra vinyl acetylene nếu các điều kiện phản ứng phù hợp.
3. Những ngành nghề có sử dụng Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) trong sản xuất
Hợp chất này được ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, đặc biệt là trong sản xuất hóa chất và polyme. Trong ngành công nghiệp hóa dầu, nó được sử dụng làm nguyên liệu trung gian để tổng hợp các hợp chất hữu cơ quan trọng như butadiene, một thành phần chính trong sản xuất cao su tổng hợp. Ngoài ra, ngành sản xuất nhựa và polyme cũng tận dụng hợp chất này trong quá trình tạo ra các vật liệu có tính đàn hồi cao và bền vững.
Bên cạnh đó, ngành công nghiệp sơn và chất kết dính cũng có thể sử dụng hợp chất này để tạo ra các sản phẩm có độ bám dính cao và khả năng chịu nhiệt tốt. Trong lĩnh vực sản xuất thuốc nhuộm và hóa chất chuyên dụng, nó được sử dụng để tạo ra các hợp chất có tính chất đặc biệt, phục vụ cho nhiều ứng dụng khác nhau trong công nghiệp và nghiên cứu.
4. Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) ảnh hưởng như thế nào đến người lao động
Hợp chất này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người lao động khi tiếp xúc trong môi trường sản xuất. Ở nồng độ thấp, nó có thể gây kích ứng mắt, da và đường hô hấp, dẫn đến các triệu chứng như cay mắt, ho, đau họng và khó thở. Nếu tiếp xúc trong thời gian dài hoặc ở nồng độ cao, nó có thể gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, dẫn đến chóng mặt, buồn nôn, đau đầu và mất ý thức.
Hít phải khí hoặc hơi của hợp chất này trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến phổi, gây viêm đường hô hấp và làm suy giảm chức năng phổi. Tiếp xúc trực tiếp với da có thể gây kích ứng, khô rát hoặc thậm chí bỏng hóa chất nếu ở nồng độ cao. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy rằng sự phơi nhiễm lâu dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, bao gồm tổn thương gan và thận.
5. Nồng độ Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) an toàn cho phép khi tiếp xúc với con người
Hiện tại, các tiêu chuẩn về nồng độ tiếp xúc an toàn cho hợp chất này trong môi trường làm việc chưa được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật của Việt Nam. Tuy nhiên, theo Thông tư 10/2019/TT-BYT của Bộ Y tế, giới hạn tiếp xúc ngắn (STEL) được định nghĩa là giá trị nồng độ của một chất trong không khí môi trường lao động, tính trung bình theo thời lượng 15 phút, mà không được phép để người lao động tiếp xúc vượt quá ngưỡng này. Nếu nồng độ chất trong môi trường lao động nằm trong khoảng giữa mức giới hạn TWA và STEL, không được phép để người lao động tiếp xúc quá 15 phút mỗi lần và không nhiều hơn 4 lần trong ca làm việc, với khoảng cách giữa các lần phải trên 60 phút.
Do thiếu thông tin cụ thể về giới hạn tiếp xúc cho phép của vinyl acetylene, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa chung cho các hợp chất hóa học dễ bay hơi và có khả năng gây hại là cần thiết. Điều này bao gồm việc sử dụng hệ thống thông gió hiệu quả, trang bị bảo hộ cá nhân phù hợp và thực hiện giám sát môi trường làm việc thường xuyên để đảm bảo an toàn cho người lao động.
Ở mức độ cơ bản, nếu làm việc trong môi trường công nghiệp, việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và hạn chế tiếp xúc với Vinyl axetylen là quan trọng. Các tổ chức như Occupational Safety and Health Administration (OSHA) ở Hoa Kỳ cung cấp các hướng dẫn và nguyên tắc an toàn để bảo vệ người lao động khỏi tác động tiêu cực của các chất hóa học.
6. Biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng của Vinyl acetylene (1-Buten-3-yne) đến sức khỏe người lao động
Việc giảm thiểu ảnh hưởng của hợp chất này đến sức khỏe người lao động đòi hỏi sự kết hợp giữa các biện pháp kỹ thuật, quản lý và cá nhân. Trước tiên, cần cải thiện hệ thống thông gió trong nhà máy nhằm hạn chế nồng độ hơi hóa chất trong không khí. Hệ thống hút khí cục bộ nên được lắp đặt tại các vị trí có nguy cơ phát sinh khí độc để kiểm soát sự phát tán.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần thực hiện giám sát môi trường lao động thường xuyên để đo lường nồng độ hóa chất và đảm bảo không vượt quá giới hạn an toàn. Việc áp dụng các tiêu chuẩn an toàn lao động, bao gồm quy trình vận hành và bảo trì thiết bị đúng cách, giúp giảm thiểu nguy cơ rò rỉ hoặc tiếp xúc ngoài ý muốn.
Người lao động cần được trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ cá nhân như mặt nạ chống hóa chất, găng tay, kính bảo hộ và quần áo chuyên dụng khi làm việc trong môi trường có nguy cơ cao. Ngoài ra, đào tạo và tuyên truyền kiến thức về an toàn hóa chất đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng phó khi gặp sự cố.
Huấn luyện an toàn lao động: Người lao động cần được đào tạo và giáo dục về nguy cơ và biện pháp an toàn khi làm việc với loại hóa chất này. Đào tạo này cần được cung cấp định kỳ và thường xuyên để đảm bảo sự hiểu biết và tuân thủ đúng các quy tắc an toàn.
Định kỳ tổ chức quan trắc môi trường lao động trong nhà máy xí nghiệp, thu thập và phân tích các yếu tố có hại cho người lao động, từ đó điều chỉnh giảm mức nguy hại để phòng tránh bệnh nghề nghiệp cho họ.
7. Trung tâm quan trắc môi trường lao động toàn quốc
Trung tâm quan trắc môi trường lao động của Nam Việt là một đơn vị chuyên nghiệp về giám sát và đo lường chất lượng môi trường lao động khắp mọi tỉnh thành tại Việt Nam. Với đội ngũ chuyên viên quan trắc giàu kinh nghiệm, trung tâm sử dụng các thiết bị đo lường hiện đại, đảm bảo độ chính xác và đáng tin cậy.
ĐĂNG KÝ DỊCH VỤ QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG LAO ĐỘNG
Ngoài việc cung cấp dịch vụ quan trắc, trung tâm còn hỗ trợ khách hàng trong việc lập kế hoạch, xử lý, và theo dõi các vấn đề về môi trường lao động. Với phương châm “khách hàng là trung tâm”, trung tâm quan tâm đến sự hài lòng của khách hàng, đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng và cam kết đưa ra những giải pháp tốt nhất cho doanh nghiệp.
Với sự đầu tư về kỹ thuật, công nghệ và nhân lực, trung tâm quan trắc của Nam Việt đã và đang trở thành một trong những đơn vị uy tín trong lĩnh vực quan trắc môi trường lao động tại TP. Hồ Chí Minh với các mục tiêu sau:
- Chúng tôi luôn xem trọng danh tiếng thương hiệu và chất lượng các sản phẩm dịch vụ của mình.
- Chúng tôi cung cấp cho khách hàng những điều tốt nhất có thể và phù hợp nhất có thể.
- Cùng với đội ngũ Thạc sĩ, Kỹ sư giàu kinh nghiệm và chuyên môn với mong muốn bảo vệ môi trường và làm lợi ích cho doanh nghiệp.

- Đến với đội ngũ Quan trắc Môi trường Nam Việt, Quý công ty sẽ nhận được sự phục vụ chuyên nghiệp với các chuyên gia trong lĩnh vực quan trắc. Đồng thời có được những ưu đãi tốt nhất về chi phí.
8. Báo giá quan trắc môi trường lao động
Để giúp cho các doanh nghiệp có thể thực hiện quan trắc môi trường lao động một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, Nam Việt chúng tôi cung cấp đến quý khách hàng bảng báo giá dịch vụ quan trắc môi trường lao động chất lượng và chi phí hợp lý.
- Bảng báo giá quan trắc của chúng tôi cung cấp thông tin chi tiết về giá cả của các dịch vụ quan trắc mà chúng tôi đang cung cấp. Bao gồm cả các chi phí liên quan đến việc di chuyển, đo đạc, phân tích và báo cáo kết quả. Quý khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm về tính chính xác và độ tin cậy của các báo cáo kết quả quan trắc mà chúng tôi cung cấp.
- Chúng tôi cam kết luôn đưa ra giá cả cạnh tranh và hợp lý nhất trên thị trường, đồng thời chúng tôi cũng luôn sẵn sàng tư vấn giải đáp mọi thắc mắc về dịch vụ quan trắc một cách nhanh chóng và chuyên nghiệp nhất.
- Với bảng báo giá quan trắc của Nam Việt, quý khách hàng có thể dễ dàng lựa chọn các gói dịch vụ phù hợp với nhu cầu của mình. Chúng tôi cam kết sẽ mang đến cho quý khách hàng sự hài lòng cao nhất với chất lượng dịch vụ chuyên nghiệp.